Kahramanmaraş’ın Göksun ilçesi sınırlarında yer alan Berit Dağı, bilim dünyasını heyecanlandıran nadir bir keşfe sahne oldu. Yaklaşık 160 yıldır izine rastlanamayan ve yok olduğu düşünülen endemik bir bitki türü olan Salvia haussknechtii Boiss., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Yusuf Ziya Kocabaş tarafından yeniden keşfedildi.
Dünyada sadece Kahramanmaraş’ta yetiştiği bilinen bu özel bitki, ilk kez 1865 yılında Alman botanikçi C. Haussknecht tarafından toplanmış, ardından 1879 yılında ünlü botanikçi E. Boissier tarafından bilimsel olarak tanımlanmıştı. Ancak o tarihten sonra hiçbir gözlem ya da örneklemede rastlanmadığı için uzun yıllar boyunca Salvia haussknechtii Boiss.’in yok olduğu sanılıyordu.
Sadece Berit Dağı’nda Görülüyor
Berit Dağı’ndaki çalışmalarda çok küçük bir popülasyona rastlanmasıyla, bu nadide bitkinin halen varlığını sürdürdüğü anlaşıldı. S. haussknechtii, bugüne dek sadece bu dağlık alandan biliniyor ve endemik bir tür olması nedeniyle büyük bir ekolojik ve bilimsel değere sahip.
Dr. Yusuf Ziya Kocabaş’ın öncülüğünde yürütülen çalışmalarda, bitkinin sadece morfolojik özellikleri değil, aynı zamanda polen ve tohum yapıları da ilk kez detaylı şekilde SEM (Taramalı Elektron Mikroskobu) ile incelendi. Bu sayede bitkinin bilimsel sınıflandırması güçlendirilirken, daha önce yetersiz tanımlanmış olan tip örneği yerine yeni bir topotip önerildi.
Bilimsel Tartışmalar ve Koruma Çağrısı
Salvia haussknechtii’nin, en yakın akrabaları olan Salvia caespitosa ve Salvia multicaulis türleriyle olan genetik ve morfolojik ilişkileri de araştırmalar kapsamında yeniden ele alındı. Ayırt edici özellikleri netleştirilerek bu türün taksonomik konumu daha sağlam bir zemine oturtuldu.
Ayrıca bitkinin yetiştiği habitat, ekolojik ihtiyaçları ve karşı karşıya olduğu çevresel tehditler de raporlandı. Bu bağlamda, S. haussknechtii’nin doğal yaşam alanının korunması, popülasyonun izlenmesi ve tehditlere karşı önlem alınması gerektiği vurgulandı.
Kahramanmaraş’ın Biyolojik Mirasına Yeni Bir Sayfa
160 yıl sonra yeniden keşfedilen Salvia haussknechtii Boiss., hem Türkiye’nin biyoçeşitlilik haritasına hem de Kahramanmaraş’ın zengin florasına bilimsel anlamda büyük katkı sağladı. Bu önemli keşif, yalnızca bilim dünyasında değil, aynı zamanda doğa severler ve çevre koruma kuruluşları için de ilham verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
