Uzmanlar Kahramanmaraş merkezli 10 ilde etkili olan 7.7 ve 7.6'lik depremlerin 1999 depreminden "daha büyük, yıkıcı ve süresinin uzun" olduğunu belirtti. Bilim insanları büyük hasara neden olan depremler için "Bu yıkıcı etkinin anormal büyük olduğu anlamına gelir ve bu durum yönetmelikteki beklenen ivme değerlerini çok aşmış.500 yıldır stres biriken fay parçaları kırıldı" ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Okan Tüysüz: Doğu Anadolu Fay Hattı'nın çok uzun yıllardan beri suskun olduğu, deprem biriktirdiği, bu enerjisini depremle boşaltmadığı biliniyordu. 1513'ten bu yana bu bölgede deprem olmadığı biliniyor. Pazarcık'ın güneyinde Narlı, Yesemek fayları var. Dolayısıyla büyük bir deprem beklentisinin olduğu bir alanda bu deprem gerçekleşti. Şu an büyük deprem beklentimizin olduğu yerler var: İstanbul, Bingöl Yedisu, Pazarcık ve Hatay.
TARİHE GEÇECEK BÜYÜKLÜKTE
Prof. Dr. Süleyman Pampal: Pazarcık Depremi, 1999 yılındaki Gölcük depreminden daha büyük. Yaklaşık olarak 1 buçuk dakika sürdüğü bilgisi var. Gölcük ise 42-43 saniye arasındaydı. Bu deprem daha büyük, daha yıkıcı, daha uzun süreli bir deprem. Yıllardır uyarıyoruz. Bölgede 1530 yılında meydana gelen depremde 200 ile 300 bin civarı insanın can kaybı yaşadığına dair bilgiler var. Bunu yazan tarihçi olayı 'kozmik felaket' olarak adlandırmış. 1820 yılında ise yine Hatay civarından benzer bir deprem olmuş. Burası 3 levhanın (Arap, Afrika ve Anadolu) kesiştiği yer. Ülkenin en tehlike fayı. Kuzeyden başladı kırılmaya ve güneye doğru gidiyor.
YERÇEKİMİNİN 2 KATI
KahramanProf. Dr. Zeki Hasgür: Tarihe geçecek büyüklükte bir deprem yaşadık. 7 km derinliğinde gerçekleşen deprem, Güney Toroslar, Kahramanmaraş ile Urfa bindirme fayları, Diyarbakır ve Hatay'da da olduğu için Doğu Anadolu Fay hattıyla etkileşime geçtiği görülüyor. maraş'ta deprem danışma kurulu bir arkadaşımız ivme değerleri gönderdi. İvme değeri olarak 2G bilgisini verdi. Bu çok nadirdir. Yani deprem ivmesi yerçekimi ivmesinin 2 katı. Bu yıkıcı etkinin anormal büyük olduğu anlamına gelir ve bu durum yönetmelikteki beklenen ivme değerlerini çok aşmış.
Bu kadar geniş bir alanda hissedilmesinin nedeni bu durum. 2020 Elazığ'daki depremi önemli. Bu deprem, Doğu Anadolu Fayı olarak adlandırılan sol, yanal atımlı fayda gerçekleşti. Bu bölgedeki hareketlenme ve etkileşim devam edecek. Büyük artçıların 3 gün boyunca etkili olmasını, sonrasında azalarak sürmesini bekliyoruz.
Prof. Dr. Şükrü Ersoy: Kocaeli Depremi gibi bir deprem. Zemine bağlı olarak çok şiddetli yıkımlara neden olmuş olabilir. Artçılar 6 büyüklüğünü geçebilir. O yüzden deprem geçti diye hareket etmemeleri gerekir. Özellikle depremin merkez üssündekiler. Hava soğuk da olsa açık alanlarda kalmaları lazım.
Doç. Dr. Doğan Kalafat: Artçı depremler uzun bir süre daha devam edecektir. Yaklaşık 1 yıla yakın sürecektir. Ağırlıklı olarak birkaç ay yoğun, ondan sonra zaman içerisinde azalarak devam edecektir. Vatandaşlarımızın muhakkak hasarlı binalardan kaçınmalarını, evlerine girmemelerini öneriyoruz.
YERLEŞİM YERLERİ FAY ÜSTÜNDE
Doç. Dr. Sepanta Naimi: Yerleşim yerleri maalesef fay hatları üstünde kurulu. Bu da can ve mal kaybının büyük olmasına neden oldu. Kahramanmaraş merkezli depremin hiç hasar vermemesi imkânsız ancak gelen görüntülere göre de bazı binalar tamamen yıkılırken yandaki binaların sadece hasarla atlatması ve ayakta durması yine de bizim eski bina stokumuzun depreme dayanıksız olduğunu bir kere daha gösteriyor.
Bu tarz binaların acilen depreme karşı güçlendirilmesi veya dönüştürülmesi gerekir. Unutmayalım bugünkü deprem ilk değil, son da değil. Bugün Maraş'ta, yarın da İstanbul olabilir.
DİĞER FAYLAR HAREKETE GEÇTİ
Prof. Dr. Fadime Sertçelik: Depremler çok geniş bir alanda etki yarattı. Ana şokla birlikte Doğu Anadolu Fayı üzerinde 150 kilometreye yakın bir kırık oluştu. 300 kilometreye yakın bir hat boyunca artçılar devam ediyor. İlk ana kırığın olduğu yerin dışında da muhtemelen bölgedeki farklı faylar da harekete geçti.
Depremin meydana geldiği yer ilginç, çünkü yolların birleştiği bir kavşak var. Bu depremin meydana geldiği yer de hem Maraş'ta iki kola ayrılan Doğu Anadolu Fayı'nın hem de o bölgede yer alan Ölüdeniz Fayı'nın her birinin kesiştiği yer gibi görünüyor. Bu faylar arasında 2 kilometrelik bir aralık var. Dolayısıyla buraya denk gelen bir yerde ilk deprem meydana geldi.
BÖLGEDEKİ DEPREM RİSKİNE DİKKAT ÇEKMİŞTİ
Prof. Dr. Naci Görür, 2022'nin Nisan ayında yaptığı açıklamada, "Doğu Anadolu Fayı üzerinde bundan sonraki depremlerin Erkenek, Çelikhan, Kahramanmaraş Türkoğlu yörelerinde olacağını düşünüyorum" demişti.
"ARTÇILAR 1 YIL SÜREBİLİR"
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener: "Bu deprem 17 Ağustos 1999'daki depreme eşit bir deprem. Bu coğrafyada 17 Ağustos depreminden sonra gördüğümüz en büyük deprem. Kahramanmaraş-Gaziantep il sınırları arasında olan bir deprem. 10 ilde etkili olup sınırlarımızı aşarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Irak ve Suriye'de de hissedilen bir deprem. Çok şiddetli. Şu ana kadar 200 civarında artçı şok yaşandı. Bu depremler yoğunluğunu azaltarak devam edecek. Artçılar 1 yıl sürebilir."
130 ATOM BOMBASI GÜCÜNDE
Deprem Bilimci Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Kahramanmaraş'taki depremin 130 atom bombası gücünde olduğunu açıkladı. Ercan, "Hatay-Osmaniye-Kahramanmaraş-Gaziantep kırıklar çatağında yüzyıllardır beklenen deprem.
7.7 büyüklüğünde yaklaşık 130 atom bombası gücünde. 43 saniye süreli, 5 km gibi sığda, çok etkili oldu. Deprem olan yer dört ana kırığın kavşağı. Ölü Deniz Kırığı, Doğu Anadolu Kırığı, Arap Kalkanı ile Kıbrıs Yayı. Osmaniye üçgeninde olabilecek en büyük deprem oldu. Felaket büyük" dedi.
Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı Prof. Dr. Süleyman Pampal: Pazarcık Depremi, 1999 yılındaki Gölcük depreminden daha büyük. Yaklaşık olarak 1 buçuk dakika sürdüğü bilgisi var. Gölcük ise 42-43 saniye arasındaydı.
Bu deprem daha büyük, daha yıkıcı, daha uzun süreli bir deprem. Bölgede 1530 yılında meydana gelen depremde 200 ile 300 bin civarı insanın can kaybı yaşadığına dair bilgiler var. Bunu yazan tarihçi olayı 'kozmik felaket' olarak adlandırmış. 1820 yılında ise yine Hatay civarından benzer bir deprem olmuş. Burası 3 levhanın (Arap, Afrika ve Anadolu) kesiştiği yer. Ülkenin en tehlike fayı. Kuzeyden başladı kırılmaya ve güneye doğru gidiyor (Hürriyet)
