On binlerce vatandaşımızın hayatını kaybetmesine yol açan bu felaket, aynı zamanda üretimden ihracata, istihdamdan sosyal yardımlara kadar pek çok alanda ciddi sorunlara neden oldu.
Ekonomik Maliyetin Boyutu:
Depremin ekonomik etkileri üzerine yapılan çeşitli hesaplamalar, toplam maliyetin 103.6 milyar dolar civarında olduğunu gösteriyor. Bu maliyetin büyük bir bölümünü, 8 bin 599 firmanın imalat sanayiindeki 81 milyar 155 milyon TL'lik hasarı oluşturuyor. Bu hasarın dağılımı ise şöyle:
- Bina hasarı: 31 milyar 117 milyon TL
- Makine hasarı: 24 milyar 852 milyon TL
- Stok hasarı: 15 milyar 126 milyon TL
İhracatta Düşüş:
Deprem bölgesindeki ihracatta yaşanan düşüş de dikkat çekici. 2023 yılında bölgedeki toplam ihracat, bir önceki yıla göre yüzde 13 azaldı. Bu düşüş, Türkiye'nin genel ihracatındaki artışın da yüzde 1 ile sınırlı kalmasına neden oldu.
Bütçe Açığı ve Deprem Harcamaları:
Deprem, bütçe açığını da olumsuz etkiledi. 2023 yılı bütçe açığının yükselmesinde, 960 milyar liralık deprem harcamaları önemli bir rol oynadı. Geçen yılki yüzde 5.2 oranındaki bütçe açığının yüzde 3.2'sini deprem harcamaları oluşturdu. Merkezi bütçeden 2023'te depremlerin yol açtığı hasarların bertaraf edilmesi amacıyla 1 trilyon liraya yakın harcama yapılırken, 2024 yılı için 1 trilyon 28 milyar lira tutarında deprem harcaması tahmin ediliyor.
Destek Programları ve İstihdam:
Depremin etkilerini azaltmak ve bölge ekonomisini canlandırmak amacıyla çeşitli destek programları hayata geçirildi. Esnaf ve sanatkarlara kredi desteği sağlanırken, işletmelere de Hazine kefaletiyle kredi imkanı sunuldu. İstihdamın korunması ve artırılması için de çeşitli çalışmalar yapıldı. Bu kapsamda kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği gibi uygulamalar devreye girerken, toplum yararına programlar da başlatıldı.
Konut ve İş Yeri İnşası:
Depremin en önemli sonuçlarından biri de konut ve iş yeri yıkımları oldu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bölgede konut ve iş yeri inşasına büyük önem veriyor. Bugüne kadar 201 bin 580 konut ve iş yeri teslim edildi. Bakan Kurum, çalışmaların aralıksız devam ettiğini ve 2025 sonuna kadar tüm depremzedelerin iş yeri ve konut sorunlarının çözüleceğini açıkladı.