Birkaç ay öncesine kadar bin 500 lira olan kiralık dairelerin fiyatı bir anda 3 bin liraya kadar çıkarken artışların, imar planlarının tamamlanamaması nedeniyle yeteri kadar konut üretilememesi ve bazı ev sahiplerinin fırsatçılık yapmasından kaynaklandığı belirtildi. Bunun yanında Mersin’de inşaatı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santralinde ilk yıllarda 2-3 bin olan Rus personel sayısının 10 bine çıkmasının da kira artışlarında bir başka etken olduğu ifade edildi.
En son Tarsus’ta kurulanla birlikte ikisi devlet, ikisi özel 4 üniversitesi, resmi verilere göre 250 binin üzerinde Suriyelinin yanı sıra yurt içinden de sürekli göç alan Mersin’de ev kiraları tavan yaptı. Uzun yıllar ‘ucuz ev cenneti’ olarak anılan Mersin, son birkaç yılda bu özelliğini tarihe gömdü. Düne kadar gerek satılık gerekse kiralık ev fiyatlarında gıptayla bakılan Mersin’de, bugün artık kiralar 1+1 dairelerde bile bin 700-2 bin lira bandında seyrediyor. Semtine göre 2 bin 500 liraya kadar çıkan kira ücretleri her keseyi zorlarken, yüz yüze eğitimin başlamasıyla birlikte yeniden kente gelen üniversite öğrencilerinin uygun fiyata kiralık ev bulmaları neredeyse imkansız hale geldi.
Mersin’de tavan yapan kira fiyatlarında 2+1 daireler 2 bin 500-3 bin liradan başlarken, orta seviyede 3+1 daireler ise 3-4 bin lira arasında. Bir üniversitenin yaptığı araştırmaya göre Mersin, bu fiyatlarla son bir yılda yüzde 59,2 artış oranıyla Türkiye’nin kira şampiyonu oldu. Ülke genelinde yıllık kira artışları yüzde 34,6 olurken, Mersin bu oranın çok üzerine çıkarak, her keseyi zorlamaya başladı.
“En önemli neden imar planlarının tamamlanmaması”
Mersin’deki kira artışlarının nedenini Mersin Emlakçılar Odası Başkanı Mehmet Sinan Canpolat’a sorduk. Canpolat, İHA muhabirine yaptığı açıklamada, Mersin’in birkaç yıl öncesine kadar çok büyük bir cazibe merkezi olduğunu, herkesin gelip yerleşmek istediği güzel bir şehir olduğunu söyledi. Ancak, 2019’dan bu yana Mersin’de kiralık ev konusunda arzla talep arasında ciddi bir dengesizlik oluştuğunu belirten Canpolat, bunu da 4 nedene bağladı. Bunlardan birinin Mersin’in kanayan yarası olan imar planlarının bir türlü tamamlanamaması olduğunu ifade eden Canpolat, “İmar planları tamamlanmadığı için de müteahhitlerimiz konut üretemiyor, belediyeye başvurduğunda imar ruhsatı alamıyor. Bu noktada da arz ve talep dengesi ciddi oranda değişiyor; arz 3 tane, talep 13 tane. Bu da fiyatların yükselmesine sebep oluyor. Kiraların artmasında bu en önemli neden” dedi.
“Konut üretilememesi ve mevcut konutun yeterli olmaması kira fiyatlarını artırdı”
Pandemi kurallarının yeniden düzenlenmesiyle birlikte bu yıl üniversitelerde yeniden yüz yüze eğitimin başladığını dile getiren Canpolat, “Üniversite öğrencilerimiz yeniden Mersin’e geldiler ve ev konusunda ciddi bir talep var. Ayrıca tayin dönemi. Bir yandan konut üretilememesi, bir yandan mevcut konutun yeterli olmaması da kira fiyatlarını artırdı. Bu da ikinci neden. Üçüncüsü ise Mersin’de inşaatı devam eden Akkuyu Nükleer Santralinde ilk yıllarda 2-3 bin civarında Rus personel çalışıyordu, bu sayı şu an 10 bine kadar çıktı. Böyle olunca Silifke ve civarında meslektaşlarımız kiralık daire bulmakta çok zorlanıyorlar, bulduğu zaman da 5-6-7 bin lira gibi yüksek fiyatlarda kiralık ev söz konusu oluyor. Dördüncü neden de hükümetin, ticaretin artırılması için geçen yıl faiz oranlarını yüzde 65-75 oranında aşağıya çekmesiyle özellikle çift maaşlı memur kesiminin konut alımına yönelmesi ve geçen yıldan gelen bu aşırı talep; çünkü yine arz-talep dengesi bozuldu” diye konuştu.
“Biz de kiralık ev bulmakta zorlanıyoruz”
Canpolat, bunların dışında Mersin’e gerek yurt içinden gerekse yurt dışından yoğun göç olmasına da dikkat çekti. “Mersin’e, hem yurt içinden hem Suriye, Almanya gibi ülkelerden ciddi göç alıyoruz” diyen Canpolat, Mersin’in bu potansiyeli kaldıramadığını belirterek, “Bunun sonucunda arz-talep dengesi bozuldu. Bu da hem kiralara hem de satılık fiyatlarına yansıdı” ifadelerini kullandı.
Kiraların bu kadar artmasına üzüldüklerini vurgulayan Canpolat, “Biz de kiralık ev bulmakta zorlanıyoruz. Bulduğumuz zamanda iki tane kiralık ev var, 12 kiracı var. Ev sahipleri de bu noktada kiraları artırma yoluna gidiyor” dedi.
“Bin-bin 500 lira olan kiralık dairelerin fiyatı 2 bin 500-3 bin liraya çıktı”
Ev sahiplerini, bu tutumları nedeniyle eleştiren Canpolat, “Bugün yavrularımız il dışından buraya okumaya geliyorlar. Biz onlara burada barınacakları zeminler ayarlamak zorundayız; onların yaşamlarını zorlaştırmamalıyız. Düne kadar bin-bin 500 lira olan kiralık 1+1, 1+2 daireler, bugün talebin artmasıyla beraber 2 bin-2 bin 500-3 bin liraya kadar ulaştı. Ev sahiplerimizin empati kurmaları lazım; kendisinin çocuğu farklı bir ilde eğitim görse acaba oradaki 3-4 bin lira kiraya kendisi razı olacak mı?” şeklinde konuştu.
Kiralık daire fiyatlarıyla ilgili bilgi veren Canpolat, “Mersin merkezde 3+1, 180-200 metrekare civarında iyi bir dairelerin fiyatı 4-5 bin lira. 2+1 ve 1+1 dairelerin fiyatı bin 500 ile 3 bin lira aralığında değişiyor” ifadelerini kullandı.
“Bazı ev sahipleri fırsatçılık yapıyor”
Çoğunluk olmasa da bazı ev sahiplerinin artan kira fiyatları karşısında fırsatçılık yolunu seçerek, uygun fiyatla oturan kiracılarına dairelerini boşalttırarak, yeni kiracılara yüksek fiyattan kiraladıklarına da dikkat çeken Canpolat, şunları söyledi:
“Bazı ev sahiplerimiz de ne yazık ki fırsatçılık yaparak mevcut kiracılarını çıkartarak, yeni kiracılara aynı daireyi iki katı fiyatla vermeye çalışıyorlar. Bu etik ve doğru bir davranış değil. Ev sahiplerimizi bunu yapmamaları konusunda uyarıyoruz.”
Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerine seslenen Canpolat, ciddi sıkıntı oluşturan imar planlarının bir an önce hayata geçirilmesini istedi. Canpolat, inşaat için ruhsat alabildiklerinde bu adaletsizlik ve dengesizliğin kısmen kırılacağını vurguladı.
Ticaret Bakanlığına denetim çağrısı
Hükümetten beklentilerini de dile getiren Canpolat, “Kira artış oranları yıllık TEFE-TÜFE’nin ortalaması alınarak belirlenir ama bunu suiistimal eden bazı ev sahipleri art niyetli davranıyor; mevcut kiracısını çıkartıyor, iki katı fiyatla yeni kiracıya veriyor ya da ‘kiralık ev bulunamıyor, benim evim niye ucuza gitsin’ mantığıyla yaklaşıyor ve bin 500 lira olan kirayı yüzde 100 artışla 3 bin liraya çıkarıyor. Buna da Ticaret Bakanlığımız denetimlerle el atarsa biz oda olarak her türlü desteği vermeye razıyız. Denetim mekanizması olmazsa kimi ev sahipleri bunu suiistimal edebiliyor” dedi.